kutubhona

тўғрида унга бир мактуб ёздириб берган эдилар. Умар ана шу мактубга гувоҳ бўлганлардан бири эди. Аллоҳ бу ерларни Умар даврида мусулмонларга фатҳ қилиб бергач Тамим ад- Дорий Умардан бу ерларни ўзига беришини сўради. Умар Росулуллоҳ с.а.в.нинг берганига вафо қилиб унга бу ерларни топширди. Абу Убайд шунга ўхшашни «Амвол»да ривоят қилган. Имом давлат мулки бўлган ушр ерларидан одамларга бўлиб берадиган ерлар ҳам шундай бўлади. Масалан Росулуллоҳ с.а.в. Билол ибн Ҳорис Мазанийга Ақиқнинг ҳаммасини бўлиб бергани каби. У Мадина яқинидаги ер бўлиб, ушр ери эди. Бу Абу Убайд ривоятига кўра шундай.

Инсон қайсидир йўсинда тирилтирган (унумдор қилган) ҳар қандай ўлик ер ҳам ушр ерига қўшилади ва ушрий ер бўлади. Бундай ер ушр ерида, яъни Араб жазираси, Индонезия ва аҳолиси Исломга кирган ҳар қайси ерда бўладими ёки Ироқ, Шом, Миср ва бошқа куч билан фатҳ қилинган юртлар ерлари каби хирож ерида бўладими бунинг фарқи йўқ. Жобир ибн Абдуллоҳдан ривоят қилинади: Росулуллоҳ с.а.в. дедилар:

«مَنْ أَحْيَا أَرْضًا مَيِّتَةً فَهِيَ لَهُ»

«Ким бир ўлик ерни тирилтирса у уникидир». Термизий ривояти. Саид ибн Зайд ривоят қилади, Набий с.а.в. дедилар:

«مَنْ أَحْيَا أَرْضًا مَيِّتَةً فَهِيَ لَهُ، وَلَيْسَ لِعِرْقِ ظَالِمٍ حَقٌّ»

«Ким ўлик ерни тирилтирса у уникидир. Золимнинг тери учун ҳақ йўқ» (яъни бу ерни биров зулм билан тортиб олиб, унга тер тўкиб ишлов берса ҳам унга ҳақдор бўлмайди).

Бу турдаги ерларнинг ҳаммаси ушрий ерлар бўлиб улардан агар ёмғир билан суғорилса ҳосилнинг ушри олинади, агар қудуқлар, дарёлар, суғориш каналларидан суғорилса ушрнинг ярми олинади. Бу ерлар бошқа қўлларга ўтиб эгалари алмашса ҳам ўзгармайди ва бошқа бўлиб қолмайди. Чунки бу ерларнинг сифати боқий бўлиб, ўзгармайди ва бошқача бўлиб қолмайди. Чунки бу ерлар аҳолиси Исломга кирган ёки бошиданоқ мусулмон мулки бўлган ёки Араб жазирасидан бўлган ердир. Бу сифатлар абадий боқий қолиб, йўқ бўлмайди. Ҳатто мусулмондан кофирга ўтса ҳам бу сифат шу ерларнинг ажралмас сифати бўлиб боқий қолаверади. Шунинг учун бу ерлардан чиқадиган ҳосил закоти сифатида ушр бериш вожиб бўлиб қолаверади. Агар ҳосил олинмайдиган ер бўлса бундай ерга закот вожиб бўлмайди. Шунинг учун турар жой бўлган